Η Ανοσο-ογκολογία αλλάζει ουσιαστικά τη θεραπεία του καρκίνου
Η ανοσο-ογκολογία χαρακτηρίστηκε το 2013 από το Science ως η σημαντικότερη επιστημονική εξέλιξη της Ιατρικής δεδομένου ότι έχει συμβάλλει ήδη στα λίγα χρόνια που είναι διαθέσιμη στην αύξηση της επιβίωσης ασθενών με δύσκολα διαχειρίσιμους καρκίνους, όπως ο καρκίνος του πνεύμονα.
Το ανοσοποιητικό σύστημα, το φυσικό αμυντικό σύστημα του σώματος, αποτελείται από μια συλλογή από όργανα, κύτταρα και ειδικά μόρια που βοηθούν στην προστασία από ιούς, τον καρκίνο και άλλες νόσους. Όταν ένας διαφορετικός (ξένος) οργανισμός εισέρχεται στο ανθρώπινο σώμα, π.χ. ένα βακτήριο, το ανοσοποιητικό σύστημα το αναγνωρίζει και κατόπιν του επιτίθεται, εμποδίζοντάς να προκαλέσει βλάβη. Η διαδικασία αυτή ονομάζεται ανοσοποιητική απόκριση.
Καθώς τα καρκινικά κύτταρα είναι πολύ διαφορετικά από τα κανονικά κύτταρα του οργανισμού, το ανοσοποιητικό σύστημα τους επιτίθεται όταν είναι σε θέση να τα αναγνωρίσει. Ωστόσο, τα καρκινικά κύτταρα πολύ συχνά βρίσκουν τρόπους να «μεταμφιέζονται» σε κανονικά κύτταρα, έτσι ώστε το ανοσοποιητικό να μην τα αναγνωρίζει σαν επικίνδυνα. Επιπρόσθετα και ομοίως με την συμπεριφορά των ιών, μπορούν να αλλάζουν με την πάροδο του χρόνου (μετάλλαξη) και έτσι να διαφεύγουν του ανοσοποιητικού. Ταυτόχρονα, η φυσική διαδικασία ανοσολογικής απόκρισης πολύ συχνά δεν είναι αρκετά δυνατή για να καταπολεμήσει τα καρκινικά κύτταρα.
Οι ανοσο-ογκολογικές θεραπείες είναι φάρμακα που «χρησιμοποιούν» το ανοσολογικό σύστημα του σώματος για να καταπολεμήσουν τον καρκίνο. Η διαφορά τους με άλλες αντικαρκινικές θεραπείες είναι ότι στοχεύουν τα ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος και όχι τα καρκινικά κύτταρα, επιτρέποντάς του να αναγνωρίζει και να επιτίθεται επιλεκτικά στα καρκινικά κύτταρα, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει μακροχρόνια μνήμη στο ανοσοποιητικό, έτσι ώστε να προσαρμόζεται συνεχώς και σε βάθος χρόνου στον καρκίνο, προσφέροντας ανθεκτική και μακροχρόνια θεραπεία στον ασθενή.
Αρχικά ευρήματα μελετών καταδεικνύουν ότι οι ασθενείς που υποβάλλονται σε θεραπεία με ανοσο-ογκολογία μπορούν να βιώσουν μια σημαντική βελτίωση στην επιβίωση σε σύγκριση με τις ισχύουσες θεραπείες, καθώς παρατηρούνται υψηλά ποσοστά ανταπόκρισης μεγάλης διάρκειας. Επιπλέον, αυτές οι μελέτες δείχνουν σταθερό προφίλ ασφάλειας για τα ανοσο-ογκολογικά φάρμακα σε διαφορετικές μορφές καρκίνου.
Πιο εκτενείς μελέτες βρίσκονται σε εξέλιξη στο πλαίσιο συνεργασίας μεταξύ της φαρμακευτικής βιομηχανίας και των ακαδημαϊκών κέντρων σε όλο τον κόσμο για την κατανόηση αυτού του δυναμικού θεραπείας του καρκίνου σε πολλαπλές ενδείξεις, όπως ο μη μικροκυτταρικός καρκίνος του πνεύμονα (NSCLC), το μελάνωμα, ο καρκίνος της ουροδόχου κύστεως, ο καρκίνος του στομάχου, και ο καρκίνος κεφαλής και τραχήλου .
Στοιχεία από κλινικές μελέτες που έχουν διεξαχθεί μέχρι στιγμής δηλώνουν ότι η ανοσο-ογκολογία έχει διαφορετικό προφίλ παρενεργειών σε σχέση με τις αντικαρκινικές θεραπείες, όπως η χημειοθεραπεία και οι αναστολείς τυροσινικής κινάσης, ενώ παρέχει νέους τρόπους αντιμετώπισης των όγκων. Δεδομένα από μελέτες αποδεικνύουν ότι αυτές οι νέες θεραπείες είναι γενικά καλά ανεκτές.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα μελέτης που παρουσιάστηκε στο πρόσφατο Συνέδριο της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Κλινικής Ογκολογίας (ESMO 2016), το pembrolizumab (το οποίο επανενεργοποιεί τα κυτταροτοξικά Τ-λεμφοκύτταρα στο μικροπεριβάλλον του όγκου, επανεργοποιώντας ουσιαστικά την αντικαρκινική ανοσία) πέτυχε σημαντικά μεγαλύτερη συνολική επιβίωση σε σχέση με τη χημειοθεραπεία, για τους ασθενείς με έκφραση του PD-L1 ≥50% στους όγκους τους, γεγονός που οδήγησε και στην έγκρισή του από τον Αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) ως θεραπεία πρώτης γραμμής για τους ασθενείς αυτούς. Αντίστοιχα έχει κατατεθεί στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMEA) αίτημα έγκρισης για τον ίδιο πληθυσμό.
Η αξία της θεραπευτικής αυτής εξέλιξης γίνεται καλύτερα κατανοητή αν λάβουμε υπόψη ότι ο καρκίνος, διεθνώς, συνοδεύεται από ένα υψηλό φορτίο νοσηρότητας αλλά και από μια σημαντική δαπάνη, αν και αναλογικά μικρότερη του φορτίου νόσου, για τα συστήματα υγείας διεθνώς.
(Αποσπάσματα άρθρου της Μαίρης Μπιμπή από το health.in.gr)